तंत्रज्ञान, आर्थिक विकास, जैवविविधता, पर्यावरण, सुरक्षा व आपत्ती व्यवस्थापन महाराष्ट्राच्या काही भारांशासह
- नियोजन, संसाधनांचे एकत्रीकरण, वाढ, विकास आणि रोजगाराशी संबंधित मुद्दे.
- समावेशक वाढीमुळे उद्भवणारे मुद्दे.
- सरकारी बजेट प्रक्रिया
- देशाच्या विविध भागांमधील प्रमुख पिके आणि पीक पद्धती. – विविध प्रकारच्या सिंचन व्यवस्था, साठवणूक, वाहतूक आणि कृषी उत्पादनांचे विपणन. – सिंचनाशी संबंधित मुद्दे, अडचणी आणि शेतकऱ्यांना मदत करण्यासाठी ई-तंत्रज्ञान.
- प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष शेती अनुदान, किमान आधारभूत किमतींशी संबंधित मुद्दे. – सार्वजनिक वितरण प्रणालीची उद्दिष्टे, कार्यप्रणाली, मर्यादा, सुधारणा; बफर स्टॉक आणि अन्न सुरक्षेचे मुद्दे. – तंत्रज्ञान मोहिमा आणि पशुपालनाचे अर्थशास्त्र
- भारतातील अन्न प्रक्रिया आणि संबंधित उद्योगांमध्ये व्याप्ती, महत्त्व, स्थान आणि पुरवठा साखळी व्यवस्थापन.
- भारतातील जमीन सुधारणा.
- उदारीकरणाचे अर्थव्यवस्थेवरील परिणाम आणि औद्योगिक धोरणातील बदल आणि त्यांचे औद्योगिक विकासावरील परिणाम.
- ऊर्जा, बंदरे, रस्ते, विमानतळ आणि रेल्वे. – पायाभूत सुविधांमध्ये गुंतवणूक मॉडेल.
- दैनंदिन जीवनात विकास आणि त्यांचे उपयोग. – विज्ञान आणि तंत्रज्ञानातील उपलब्धी, स्वदेशीकरण आणि नवीन तंत्रज्ञानाचा विकास.
- आयटी, अवकाश, संगणक, रोबोटिक्स, नॅनो-तंत्रज्ञान, जैव-तंत्रज्ञान आणि बौद्धिक संपदा हक्कांशी संबंधित मुद्द्यांमध्ये जागरूकता.
- – संवर्धन, पर्यावरण प्रदूषण आणि ऱ्हास. – पर्यावरणीय परिणाम मूल्यांकन.
- आपत्ती व्यवस्थापन, आपत्ती जोखीम लवचिकता आणि एक लवचिक समाज निर्माण करणे.
- विकास आणि अतिरेकीवादाचा प्रसार यांच्यातील संबंध.
- सायबर गुन्हेगारीमुळे होणारे धोके व परिणाम, अंतर्गत सुरक्षा व्यवस्थेसाठी माध्यम व सामाजिक नेटवर्किंग साईट्सची भूमिका, सायबर सुरक्षा यंत्रणेमधील बळी, आर्थिक गैरव्यवहार व त्यावरील प्रतिबंध.
- सीमावर्ती भागात सुरक्षा आव्हाने आणि त्यांचे व्यवस्थापन, संघटित गुन्हेगारीचा दहशतवादाशी संबंध.
विविध सुरक्षा दल आणि एजन्सींची भूमिका आणि आदेश.
